مخازن ذخیره
مخازن ذخیره
در صنایع شیمیایی، مواد ارزشمند، مانند بنزین یا گاز مایع طی فرایندهای مختلفی از مواد شیمیایی خام مانند نفت خام جدا میشود و یا از آنها بوجود می‌آید. چند راه برای انتقال مواد خام از منابع تامین‌كننده به واحد فرایندی وجود دارد كه بر حسب مورد و شرایط می توان از خطوط انتقال و یا تانكر استفاده میشود. همچنین محصولات تولیدی نیز به روشهای مختلف به بازار داخلی و یا خارجی عرضه می شود. به دلایل زیادی از جمله یكسان كردن كیفیت محصول، اندازه گیری حجم محصول جهت فروش، امكان بارگیری و انتقال به تانكر و یا كشتی در حداقل زمان ممكن و ... سبب می شود تا مواد محصول را بعد از تولید در مخازن یا تانكهای مناسب ذخیره نمایند. از اصطلاح تانك برای ظروف ذخیره سازی بزرگ و با كاربرد جابجا كردن، ذخیره سازی، اندازه گیری و حمل و نقل مایعات استفاده می‌گردد.
به طور کلی مخازن را می توان به سه دسته عمده ذیل تقسیم بندی نمود:
مخازن ذخیره اتمسفریک
مخازن ذخیره کروی
مخازن تحت فشار غالباً فرآیندی
مخازن ذخیره اتمسفریک (Atmospheric storage tanks):
این مخازن برای ذخیره سازی مواد نفتی و یا شیمیایی که در دمای محیط به صورت مایع هستند مورد استفاده قرار می گیرند. موادی همچون نفت خام، بنزین، گازوییل و برش های سنگین نفت خام در این مخازن ذخیره سازی می شوند. این مخازن در ابعاد و اندازه های مختلف و بسته به نوع ماده ذخیره شونده دارای سقف های متفاوت می باشند.
مخازن ذخیره کروی (Spherical storage tanks):
این مخازن برای ذخیره LPG مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اینکه پروپان و بوتان در دمای محیط به صورت گاز بوده و در دمای 42- و 7- درجه سانتیگراد به مایع تبدیل می شوند قابلیت ذخیره سازی در مخازن ذخیره اتمسفریک را نداشته و برای ذخیره سازی آنها می بایست با بالا بردن فشار آن را به مایع تبدیل و ذخیره سازی نمود. با توجه به اینکه مخازن ذخیره اتمسفریک قابلیت تحمل فشارهای بالا را ندارند، می بایست آنها را در مخازن ذخیره کروی که قابلیت تحمل تا فشار 1 بار را دارند، نگه داری نمود.
مخازن تحت فشار (Pressure vessels):
این مخازن غالبا در واحدهای فرآیندی پالایشگاه ها و پتروشیمی ها مورد استفاده قرار می گیرند. برج آیزو ماکس در پالایشگاه های نفت، برج دی متانایزر و دی اتانایزر در پالایشگاه های گاز از نمونه های مخازن تحت فشار می باشند. حداقل فشار در این مخازن 1 بار و حداکثر 680 بار می باشد.
مشخصات و استانداردهای مخزن
با توجه به حساسیت مخازن نگهداری سوخت خصوصاً در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و الزام رعایت استانداردهای خاص در ساخت این مخازن، شرکت پیشگام پالایش فرس با استفاده از نیروهای مجرب و نرم افزارهای روز دنیا، اقدام به طراحی و ساخت انواع مخازن نگهداری سوخت در حجم های گوناگون جهت صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کرده است.
در ساخت مخازن ذخیره سوخت با ظرفیت های بیشتر تا 50 میلیون لیتر می بایست بر اساس استانداردهای بین المللی طراحی و ساخته شوند. در طراحی مخازن ذخیره از استانداردهای مختلفی استفاده می شود که شناخته شده ترین این استانداردها عبارتند از :
1. ASME : استاندارد آمریکایی که درباره انواع موارد مربوط به مخازن از جمله طراحی، انواع جنس مخازن، نوع ساخت، روش های اتصال و موارد دیگر بحث کرده است.
2. BS5500: استاندارد بریتانیایی که در طراحی مخازن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. (AD_MARK BLATT( DIN: استاندارد کشور آلمان برای طراحی مخازن است که در آن ضریب اطمینان 2 در نظر گرفته میشود.
4. API650 , API620: استاندارد موجود در مخازن ذخیره که برای فشار کمتر از 2.5 Psi از استاندارد API650 استفاده می شود.
استاندارد کیفیت مواد مصرفی
مخازن ذخیره اتمسفریک
مخازن ذخیره کروی
مخازن تحت فشار غالباً فرآیندی
مخازن ذخیره اتمسفریک (Atmospheric storage tanks):
این مخازن برای ذخیره سازی مواد نفتی و یا شیمیایی که در دمای محیط به صورت مایع هستند مورد استفاده قرار می گیرند. موادی همچون نفت خام، بنزین، گازوییل و برش های سنگین نفت خام در این مخازن ذخیره سازی می شوند. این مخازن در ابعاد و اندازه های مختلف و بسته به نوع ماده ذخیره شونده دارای سقف های متفاوت می باشند.
مخازن ذخیره کروی (Spherical storage tanks):
این مخازن برای ذخیره LPG مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اینکه پروپان و بوتان در دمای محیط به صورت گاز بوده و در دمای 42- و 7- درجه سانتیگراد به مایع تبدیل می شوند قابلیت ذخیره سازی در مخازن ذخیره اتمسفریک را نداشته و برای ذخیره سازی آنها می بایست با بالا بردن فشار آن را به مایع تبدیل و ذخیره سازی نمود. با توجه به اینکه مخازن ذخیره اتمسفریک قابلیت تحمل فشارهای بالا را ندارند، می بایست آنها را در مخازن ذخیره کروی که قابلیت تحمل تا فشار 1 بار را دارند، نگه داری نمود.
مخازن تحت فشار (Pressure vessels):
این مخازن غالبا در واحدهای فرآیندی پالایشگاه ها و پتروشیمی ها مورد استفاده قرار می گیرند. برج آیزو ماکس در پالایشگاه های نفت، برج دی متانایزر و دی اتانایزر در پالایشگاه های گاز از نمونه های مخازن تحت فشار می باشند. حداقل فشار در این مخازن 1 بار و حداکثر 680 بار می باشد.
مشخصات و استانداردهای مخزن
با توجه به حساسیت مخازن نگهداری سوخت خصوصاً در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و الزام رعایت استانداردهای خاص در ساخت این مخازن، شرکت پیشگام پالایش فرس با استفاده از نیروهای مجرب و نرم افزارهای روز دنیا، اقدام به طراحی و ساخت انواع مخازن نگهداری سوخت در حجم های گوناگون جهت صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کرده است.
در ساخت مخازن ذخیره سوخت با ظرفیت های بیشتر تا 50 میلیون لیتر می بایست بر اساس استانداردهای بین المللی طراحی و ساخته شوند. در طراحی مخازن ذخیره از استانداردهای مختلفی استفاده می شود که شناخته شده ترین این استانداردها عبارتند از :
1. ASME : استاندارد آمریکایی که درباره انواع موارد مربوط به مخازن از جمله طراحی، انواع جنس مخازن، نوع ساخت، روش های اتصال و موارد دیگر بحث کرده است.
2. BS5500: استاندارد بریتانیایی که در طراحی مخازن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. (AD_MARK BLATT( DIN: استاندارد کشور آلمان برای طراحی مخازن است که در آن ضریب اطمینان 2 در نظر گرفته میشود.
4. API650 , API620: استاندارد موجود در مخازن ذخیره که برای فشار کمتر از 2.5 Psi از استاندارد API650 استفاده می شود.
استاندارد کیفیت مواد مصرفی
خواص فولادها و مواد مصرفی در ساخت مخازن با شاخصه‌های متفاوتی از قبیل استحکام مکانیکی، انعطاف پذیری، سختی، چقرمگی و استحکام خستگی قابل بررسی است. این شاخصه‌ها علاوه بر تعیین مقاومت کافی مصالح در مقابل بارهای اعمالی برسازه‌ها، نشان‌دهنده قابلیت جوشکاری در شرایط معین و شکل پذیری نیز می‌باشد که به ضرورت نوع سازه و کاربرد آن برای طراح حائز اهمیت می‌باشد .
استانداردهای معتبر مورد استفاده در این زمینه: ASME ,ASTM , AWS , DIN و BS می‌باشد.
استانداردهای کیفیت جوشکاری
روشهای جوشکاری و کیفیت جوش مطابق با استاندارد های کیفی مورد بررسی قرار می‌گیرند که پرکاربردترین استانداردهای مورد استفاده در این زمینه عبارتند از :
- AWS D1.1
- DIN EN 22553
- ISO 5817
هریک ازاستانداردهای مذکورمتناسب با استانداردهای طراحی وشرایط کاربری قابل استفاده خواهند بود.
اندازه ورق های مصرفی بدنه
بر اساس بند 3.6 استاندارد API 650 ضخامت ورق مورد نیاز بدنه باید بیشتر از ضخامت طراحی شده باشد، که شامل ضخامت خوردگی مجاز یا ضخامت ورق مربوط به تست حداکثر فشار آب است.
استانداردهای کیفیت جوشکاری
روشهای جوشکاری و کیفیت جوش مطابق با استاندارد های کیفی مورد بررسی قرار می‌گیرند که پرکاربردترین استانداردهای مورد استفاده در این زمینه عبارتند از :
- AWS D1.1
- DIN EN 22553
- ISO 5817
هریک ازاستانداردهای مذکورمتناسب با استانداردهای طراحی وشرایط کاربری قابل استفاده خواهند بود.
اندازه ورق های مصرفی بدنه
بر اساس بند 3.6 استاندارد API 650 ضخامت ورق مورد نیاز بدنه باید بیشتر از ضخامت طراحی شده باشد، که شامل ضخامت خوردگی مجاز یا ضخامت ورق مربوط به تست حداکثر فشار آب است.